زندگینامه مریم میرزاخانی | بیوگرافی نابغه علم ریاضیات|بیوگرافی میرزاخانی

زندگینامه مریم میرزاخانی موضوع اصلی این مقاله است. مریم میرزاخانی یکی از زنان برجسته و مهم علمی در تاریخ ریاضیات ایران و جهان می‌باشد که در تقویم جهانی برای بزرگداشت مقام وی روزی را مقرر کردند. به آن روز جهانی زن در ریاضی می‌گویند .این روز ۱۲ می و مصادف با ۲۲ اردیبهشت می‌باشد که روز تولد مریم میرزاخانی بود .

و به یاد او احترام به خدمات علمی که این نخبه برجسته داشته از طرف اتحادیه بین المللی انجمن‌های ریاضی به عنوان روز جهانی زن در ریاضیات نامگذاری شد. در این باره گفته می شود: ۲۲ اردیبهشت فرصت بسیار خوبی و هیجان انگیزی برای جامعه ریاضی است که هر سال در سراسر جهان برگزار می‌شود و هدف الهام بخشیدن به زنان کل جهان می‌باشد تا در جهت پیشرفت ریاضی و گام نهادن در این عرصه تشویق شوند.

خلاصه ای از زندگی مریم میرزاخانی

با نگاهی اجمالی به زندگینامه مریم میرزاخانی به این نکات دست می یابیم که وی در بیست و دومین روز از اردیبهشت ۱۳۵۶ در تهران دنیا آمد. پدرش احمد میرزاخانی مهندس برق و رئیس هیئت مدیره مجتمع آموزشی نیکوکاری "رعد" بود. پدر مریم میرزاخانی اهل روستای فشندک طالقان استان البرز است.

همسر میرزاخانی " یان وندارک" ریاضی‌دان اهل جمهوری چک بود. "آناهیتا" تنها فرزند این زوج ریاضی‌دان است. مریم میرزاخانی در سال ۱۹۹۹ مدرک کارشناسی خود را در رشته ریاضی از دانشگاه شریف و دکتریِ خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد گرفت تا فارغ‌التحصیلی آغازی برای فعالیت‌های جدی علمی‌ او باشد. همچنین میرزاخانی علاقه‌ای به قرار‌گرفتن زیر ذره‌بین رسانه‌ها نداشت و به همین دلیل مصاحبه‌های زیادی از او منتشر نشد.

ماجرای تصادف در زندگینامه مریم میرزاخانی

در یکی از آخرین روز‌های سال ۷۶، میرزاخانی، ایمان افتخاری و حسین نمازی که در بیست و دومین دوره مسابقات ریاضی دانشجویی از اهواز اول شده بودند. در بازگشت به تهران اتوبوس‌شان به دره سقوط کرد. در این حادثه شش دانشجوی ریاضی دانشگاه شریف، که اغلب از برگزیدگان المپیاد‌های ریاضی ملی و بین‌المللی بودند، جان باختند.

مریم میرزاخانی از جمله بازماندگان این سانحه بود تا ۱۹ سال و ۴ ماه پس از رهایی از مرگ، سرطان بهانه‌ای برای رفتن از دنیا در سن چهل سالگی برای او باشد.

نخبه ریاضی

یکی از موارد مهمی که در زندگینامه مریم میرزاخانی می درخشد این است که وی را می‌توان یکی از نخبگان ریاضی دانست. به‌طوری‌که دستاورد‌ها و داشته‌هایی که به علم ریاضی اضافه کرده، تا سال‌های سال پس از مرگش هم موثر خواهند بود .و به همین دلیل نام "مریم میرزاخانی" در دنیای ریاضی تا همیشه ماندگار خواهد شد.

به همین خاطر ۱۲ مه مصادف با ۲۲ اردیبهشت ماه، سال‌روز تولد دکتر مریم میرزاخانی، روز جهانی زنان در ریاضیات نام‌گذاری شده است. میرزاخانی در سال ۱۹۹۹ میلادی موفق شد راه‌حلی برای یک مشکل ریاضی پیدا کند. ریاضی‌دانان مدت‌های طولانی است که به دنبال یافتن راه عملی برای محاسبه حجم رمز‌های جایگزین فرم‌های هندسی هذلولوی بوده‌اند.

اما این میرزاخانی بود که در دانشگاه پرینستون نشان داد که با استفاده از ریاضیات شاید بتوان بهترین راه را به سوی دست‌یافتن به راه‌حلی روشن در اختیار داشت؛ محاسبه عمق حلقه‌های ترسیم شده بر روی سطوح هذلولوی.

مریم و المپیاد‌های جهانی

حضوری همراه با مدال در المپیاد‌های جهانی، جایگاهی همیشگی و مهم در زندگی نسبتاً کوتاه میرزاخانی داشت. او در زمانی که دانش‌آموز دبیرستان فرزانگان تهران بود، برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد و در این سال به‌عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی نمره کامل را به دست آورد. همچنین اولین دانش‌آموز ایرانی بود که دو سال مدال طلا گرفت.

مریم میرزاخانی و رویا بهشتی

رویا بهشتی و مریم میرزاخانی دو دوست در دوران مدرسه بودند که هر دو موفق به کسب جایزه المپیاد ریاضی شدند. او به همراه رویا بهشتی نخستین دخترانی بودند که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافتند.

گوشه هایی از زندگی مریم میرزاخانی از زبان خودش

در زندگینامه مریم میرزاخانی مدارج علمی و جایزه های زیادی خودنمایی می کنند. میرزاخانی به دلیل علم شگرف و پشتکارش در طول فعالیتی که داشت، جایزه و عناوین پرشماری را از آن خود دید . که می‌توان به :

• مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی هنگ‌کنگ با امتیاز ۴۱ از ۴۲ در سال ۱۹۹۴
• مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی کانادا با نمره کامل در سال ۱۹۹۵
• همکار پژوهشگاه دانش‌های بنیادی تهران از ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۹
• جایزه افتخاری دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳
• برنده جایزه برترین فارغ‌التحصیلان دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳
• برنده جایزه پژوهشگر برتر بنیاد ریاضیات کلی در سال ۲۰۰۴
• برنده جایزه ای‌ام‌اس بلومنتال در سال ۲۰۰۹
• دعوت به کنگره بین‌المللی ریاضیات در سال ۲۰۱۰ برای سخنرانی در مورد توپولوژی و سیستم‌های پویا و معادله دیفرانسیل معمولی
• برنده جایزه ستر از طرف انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳
• انتخاب به‌عنوان یکی از ۱۰ فرد مهم سال ۲۰۱۴ از سوی مجله نیچر
• برنده جایزه بنیاد ریاضیات کلی در سال ۲۰۱۴
• سخنران مدعو کنگره بین‌المللی ریاضی در سال ۲۰۱۴
• برنده مدال فیلدز در سال ۲۰۱۴ در سئول کره جنوبی
• عضویت در فرهنگستان علوم فرانسه در سال ۲۰۱۵
• عضویت در مجمع فیلسوفان آمریکا در سال ۲۰۱۵
• عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا در سال ۲۰۱۶
• و عضویت در فرهنگستان هنر و علوم اشاره کرد.

با این حال نمی‌توان از کنار این موضوع به راحتی گذشت که مدال فیلدز شاخص‌ترین عنوانی است که مریم به دست آورده است. چون او اولین زن جهان بود که مدال فیلدز را که بالاترین نشان علمی رشته ریاضیات است، کسب کرد.

جوایز و افتخارات

باید توضیح داد که کمیته مدال فیلدز با این توصیف که میرزاخانی چیره‌دست در گستره قابل‌توجهی از تکنیک‌ها و حوزه‌های متفاوت ریاضی، او تجسم ترکیبی کمیاب است از توانایی تکنیکی، بلندپروازی جسورانه، بینش وسیع و کنجکاوی ژرف است، او را شایسته این جایزه مهم دانست. اینکه مریم میرزاخانی به عنوان بالاترین نشان علمی رشته ریاضیات برسد، بدون هیچ حرف و حدیثی افتخاری بزرگ برای علم ایران به شمار می‌رود.

مریم میرزاخانی به قدری اهمیت داشت که در شهر‌های مختلف جهان مکانی به نام او ثبت شده است که می‌توان به کتابخانه دانشکده ریاضیات دانشگاه صنعتی شریف، ساختمان آمفی‌تئاتر و کتابخانه دبیرستان فرزانگان، تالار همایش‌ها و کنگره‌های خانه ریاضیات اصفهان، تالار اجتماعات دبیرستان بین‌الملل و تطبیقی پسران تهران، یکی از خیابان‌های برلین، یکی از خیابان‌های شهر "مون‌پُلیه" فرانسه و خیابانی در کنار دانشگاه معروف "اکول نرمال" در شهر لیون فرانسه اشاره کرد.

جایزه مریم میرزاخانی

همچنین برای ارج‌نهادن به تلاش‌های علمی میرزاخانی دو جایزه به نام او ثبت شده است. در چهارم نوامبر ۲۰۱۹ بنیاد جایزه بریکترو اعلام کرد، جایزه جدیدی به نام جایزه مریم میرزاخانی مرز‌های نو را ایجاد کردند که به زنان پیشتاز در علم ریاضی تقدیم خواهد شد. همچنین انجمن ریاضی استرالیا، جایزه مریم میرزاخانی را برای حمایت از دانشجویان زن بین‌المللی در رشته ریاضی در استرالیا ایجاد کرده است.

جوایزی که مریم دریافت کرده بود همگی با هدف این بود که زندگینامه مریم میرزاخانی به عنوان اسطوره تلاش و پشتکار الهام بخش زنان ایران و جهان شود.

 

منبع